VIỆN VẬT LÝ KĨ THUẬT HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
Trần
Thức Vân[1]
Trong
thời kì đầu chiến tranh chống Mĩ, Bộ Đại học đề nghị với Bộ Quốc phòng bố trí
công việc để giáo viên các trường tham gia phục vụ chiến đấu. Thủ trưởng Bộ đã
giao nhiệm vụ đó cho Viện Kĩ thuật Quân sự.
Nhân
dịp Bộ Tư lệnh Thông tin yêu cầu Viện Kĩ thuật Quân sự nghiên cứu một loại
anten làm việc được dưới điều kiện bom đạn, Thủ trưởng Phân viện Điện tử mở một
đề tài nghiên cứu về anten chôn đất. Nhiệm vụ đó được giao cho tổ anten truyền
sóng do tôi phụ trách.
Đây là
một nội dung nghiên cứu đòi hỏi lí thuyết cao và thực nghiệm phức tạp. Vì vậy Thủ
trưởng Viện muốn chọn đề tài này để tranh thủ lực lượng Bộ Đại học phục vụ cho
Quân đội. Theo sự thỏa thuận giữa Bộ Đại học và Viện, các trường Đại học Tổng
hợp, Đại học Sư phạm và Đại học Bách khoa cử người tham gia thực hiện đề tài.
Đề tài
do đồng chí Ngô Đức Thọ làm chủ nhiệm và gồm hai bộ phận. Nghiên cứu về lí
thuyết do Khoa Vật lý Trường Đại học Tổng hợp đảm nhiệm, anh Hoàng Phương - Chủ
nhiệm Khoa làm Trưởng nhóm. Nhóm thực nghiệm bao gồm Tổ Truyền sóng và Anten
của Viện Kĩ thuật Quân sự và anh Nguyễn Khang Cường - Đại học Tổng hợp, anh
Phan Anh - Đại học Bách khoa cùng tham gia. Tổ đề tài làm việc say sưa tại một
làng cách Hà Nội gần 50 cây số, dưới làn máy bay của địch trong điều kiện thiếu
thốn về vật chất. Về sau, Khoa Lý của Trường Đại học Sư phạm do anh Triết, Chủ
nhiệm Khoa chủ trì tự tổ chức nghiên cứu anten chôn đất tại sân trường.
Sau ba
tháng làm việc đề tài kết thúc. Buổi tổng kết được tiến hành tại Ủy ban Khoa
học Nhà nước do anh Tạ Quang Bửu chủ trì với sự tham gia của Chủ nhiệm Ủy ban
Khoa học Nhà nước, Thủ trưởng Bộ Tư lệnh Thông tin, Viện trưởng Viện Kĩ thuật Quân
sự, Hiệu trưởng Trường Đại học Tổng hợp và Đại học Bách khoa.
Sau khi
nghe anh Hoàng Phương và anh Nguyễn Khang Cường thay mặt tổ đề tài báo cáo kết
quả và ý kiến thảo luận của hội nghị, anh Tạ Quang Bửu kết luận: “Thời gian
triển khai đề tài ngắn, kết quả thu được còn hạn chế, nhưng cái quan trọng nhất
là Quân đội có những nội dung nghiên cứu đòi hỏi trình độ khoa học cao bảo đảm
điều kiện để hợp tác giữa các Trường và Viện Kĩ thuật Quân sự”.
Đấy là
thời điểm ban đầu (1967) Viện thấy được vai trò của Vật lý và đội ngũ cán bộ
nghiên cứu Vật lý đối với sự phát triển của Viện và Quân đội.
Vào
những năm 60 và đầu năm 70 của thế kỉ 20, Mĩ ứng dụng những thành tựu của vật
lý, đã tạo được những hệ thống vũ khí có mức độ tự động cao như Bom Từ trường,
Bom Vướng nổ, Thủy lôi Từ tính, Áp điện, Quang điện, Bom Truyền hình, Bom (điều
khiển bằng) Laser, Tên lửa (tự dẫn) Hồng ngoại, Tên lửa (tự dẫn bằng) Sóng điện
từ, Hàng rào Mắc Namara. Có những loại vũ khí vừa mới sản xuất được vài tháng đã
đưa vào thử nghiệm như loại Tên lửa tự dẫn AGM 78.
Tìm
hiểu, nghiên cứu xác định tính năng chiến - kĩ thuật, đề ra các biện pháp đối
phó kịp thời là một nhiệm vụ cấp bách. Điểm quan trọng nhất là chúng ta trên cơ
sở nghiên cứu những tính năng chủ yếu của trang bị để đề ra biện pháp đối phó.
Muốn vậy đối với Viện, ngoài lực lượng của Viện phải huy động một số lực lượng
nhà nước mà chủ yếu là những cán bộ Vật lý có trình độ ở Trường Đại học Tổng
hợp.
Do tầm
quan trọng của Vật lý Kĩ thuật, để đối phó với trang bị có mức độ tự động cao
của đối phương, năm 1970 Viện đã thành lập một Ban Vật lý Vật liệu trong Phòng
Điện tử. Đến 20-10-1973 Ban Vật lý tách khỏi phòng Điện tử thành Phòng Vật lý
Kĩ thuật, tiền thân của Viện Vật lý Kĩ thuật hiện nay.
Trong
thời kỳ còn làm Viện trưởng Viện Kĩ thuật Quân sự, tôi nhận xét thấy về mặt tổ
chức Viện Vật lý Kĩ thuật là ổn định hơn cả và có tính chất độc quyền vì chỉ có
Viện Kĩ thuật Quân sự mới có Viện Vật lý còn các Quân Binh chủng đều không có.
Các đơn vị nghiên cứu khác của Viện, tổ chức không ổn định và phải chịu ảnh
hưởng phụ thuộc vào việc tổ chức nghiên cứu của đơn vị. Ổn định và độc quyền là
điều kiện hết sức thuận lợi để phát triển Viện Vật lý Kĩ thuật.
Trình
độ hiện đại của chiến tranh tương lai phụ thuộc chủ yếu vào sự phát triển khoa
học kĩ thuật và khả năng vận dụng các thành quả đó vào Quân đội. Cho nên Viện
Vật lý Kĩ thuật ngoài những công việc thường xuyên nên có bộ phận theo dõi về
sự phát triển của ngành Vật lý và khả năng ứng dụng nó vào trang bị cho Quân
đội để có hướng đối phó tránh bị động trong chiến tranh tương lai.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét